Đôi bàn tay - tản văn Song Nguyễn

Quê tôi, xưa nay vẫn vậy, hễ chiều về thì vẳng xa xa có tiếng chim vịt kêu vang. Âm thanh buồn mà ấm áp biết mấy. Cây bần nơi bãi bồi như chờ ai mà nghiêng mình đối bóng. Bên ánh lửa tàn mất ngọn, hơi nước trong ấm bốc cao, ba ngồi bên bộ bàn tròn, hóp cốc trà, nếm vị đắng phía đầu lưỡi mà vị ngọt lần dài phía vòm họng. Sau một buổi ngụp lặn đặt lú, ba về nhà.Vừa uống trà, ba vừa kể cho má nghe những câu chuyện thường ngày: chuyện con nước lớn, nước ròng, chuyện mùa cá rủ nhau về quẫy ổ. Má ngồi lắng tay nghe, đôi tay đều đặn đan lát, miệng huyên thuyên nói chuyện đặt hàng, mẫu thảm... trên hợp tác xã, chuyện giá cả của những sợi lát theo giá xăng, dầu leo thang lúc nguồn nguyên liệu không đủ...

Có lần ngồi cạnh má, tôi hỏi: “Má theo nghề đan lát làm thảm này bao lâu rồi, má nhớ không?” Má cười, rồi bấm đốt ngón tay, bàn tay gầy guộc, khô ráp chi chít những vết trầy, xước. Nỗi nhọc nhằn năm tháng còn hằn trên những cái gân tay xanh xanh tắt ngang, rẽ dọc. Má mỉm cười: “Cũng đã hơn hai chục năm con à”. Vậy là, ngần ấy năm, cây lát rời xứ về Long Hồ theo má vươn xanh bám rễ. Má nói tiếp, ánh mắt má sáng lên: “Hồi ấy, ba bây đâu có biết chẻ lát, đánh dây nhưng nặng gánh mưu sinh nên ngoài việc đặt lú ra, thấy má vất vả nên ổng làm phụ riết rồi quen tay…”

Má kể rằng, hồi mới mười bốn tuổi, đã được bà ngoại truyền cho má nghề đan lát, từng sợi lát kết nên nhửng thảm lát bắt mắt, đều đặn. Vì vậy, má luôn nặng lòng với nghề truyền thống của gia đình. Bà đã “kế nghiệp” và thổi bùng ngọn lửa yêu nghề cho gia đình và cả cái làng An phú này khi về làm dâu. Sợi lát quê nghèo đã nối dài chuỗi yêu thương kết thành những trang sách thơm tho của tôi trên bước đường đại học. Cuối tháng giao hàng cho vựa, mẹ cắt củm gửi hai phần tiền công gửi cho tôi phần còn lại trang trải cho gia đình.

Thi thoảng về thăm nhà, tôi thích ngồi kế má học nghề đan. Má tỉ mỉ dạy cho tôi đan lát. Vừa dạy má vừa nói: “Đan lát cũng không có gì là khó. Mối lát nào cần đan trước, sợi lát nào cần đan sau thì con phải chú ý. Sản phẩm làm ra muốn bền và đẹp thì người thợ phải biết khéo léo từng mối Đan. Cũng giống như anh em tụi con trong nhà, phải có trước có sau, lớn rồi đến nhỏ, trên thuận dưới hòa thì gia đình mới êm ấm…”. Rồi má lại nói tiếp: “Con thấy không, trong từng bụi lát kia, những cái thân yếu ớt luôn nương tựa vào nhau để đứng vững trên những bãi đất mềm. Là người một nhà tụi con yêu thương nhau và đặc biệt đối với bà con lối xóm cũng vậy. Bà con xa không bằng láng giềng gần nên tối lửa tắt đèn phải có nhau con à…”

Mai này, khi tốt nghiệp, tôi nhất định sẽ về quê mình để xin việc. Lúc ấy, mỗi chiều về tôi sẽ được nghe tiếng con bìm bịp kêu nước lớn. Con nước theo dòng, hàng đáy thi gan cùng mưa bão. Cuối cơn mưa, chái bếp dịu dàng bên làn khói xám. Để được nhìn hố mắt sâu gầy của ba, nhìn ba thả lo toan theo những sợi khói thuốc Lào, tóc bông cau tém gọn. Tôi được nhìn gương mặt thật hiền từ của má, đôi tay kéo sợi dây đưa nhịp võng thời gian.

Đôi bàn tay của má, đôi bàn tay một đời đan lên những sợi lát ước mơ nuôi tôi khôn lớn.

……………………………………………………………………………….

 

 

 

 

Song Nguyễn