Củi bó - tạp văn Nguyễn Thành Công

Đến những năm 1980 ở xóm tui, một vùng thuộc Bạc Liêu ngày nay (khi ấy thuộc Minh Hải), vẫn còn củi bó: gỗ đước mang từ rừng miệt Cà Mau về, sau một quá trình khai thác vận chuyển  gian nan có khi phải trả bằng sinh mệnh.

Được bà con người gốc Khmer cưa từng khúc ngay ngắn chừng hai gang tay người lớn, chát đo chiều cao tính thước, tức mét. Thời ấy làm gì có gas, điện còn hạn chế, chất đốt ở gia đình căn bản vẫn trấu, mạt cưa, củi, trong đấy củi đước cho năng lượng tốt.

Ngoài bán theo thước để người mua mang về tự chẻ, có cô bác mua đước từng thước mang về “gia công” chẻ từng mảnh đều đặn, bó gọn gàng bán cho những ai không đủ tiền mua từng thước củi, bán lẻ. Ở xóm có một chị quanh năm làm công việc ấy, cần cù chẻ, bó, thành nghề nghiệp chính cho cả nhà.

Nhà tui nghèo, mua củi bó, mỡ lẻ đong bằng muỗng, chuối xiêm cũng mua lẻ nốt: tính trái, nải dưới to mắc hơn nải trên…

Từng bó củi đước mua về chẻ tiếp cho mảnh hơn để nhóm bếp, nấu cơm, canh, kho, chiên..hai bữa sáng chiều. Đước bén lửa tốt, cháy đẹp, tí tách ít khói hơn mắm hay các loại củi khác, lại nhanh nóng hơn.

Giờ đã lâu lắm không còn thấy củi đước bó hay chất thước, rừng hết cây và cũng đóng cửa từ lâu, chị người Khmer ở xóm chuyển nghề hái rau bắt ốc trên đồng sau bao năm gắn bó cùng củi bó.

Bà con đã dùng bếp điện, gas, lò vi sóng... Ở chợ mà dùng củi cực hiếm.

Đấy là nói vùng quê của tui tận gần cuối phương Nam, trên thành phố lớn chắc khái niệm củi đước củi bó đã mai một từ lâu cùng “gánh nước”, xe lôi, xe đạp ôm…

...Từng bó từng bó nhỏ củi đước đã duy trì hơi ấm bếp lửa nhà tui cùng bao nhà, qua bao năm tháng dài.

Đã không còn…

Nguyễn Thành Công