Cơm đồng - tạp văn Nguyễn Thành Công

Đời sống ở thôn làng ngày mùa thiệt ấm cúng dù có nhiều  mồ hôi trong mưa dầm nắng cháy hay giá lạnh khi trời tối hay đêm khuya, những ai dân quê dù đi xa cách mấy vẫn đọng hoài những bữa cơm đồng trong ký ức như vết hằn đẹp đẽ của dòng thời gian.

“Cơm đồng” khi vào vụ cấy, gặt, tuốt lúa… Nông phu tụ hội ra đồng gần đồng xa bằng xuồng ghe hay cuốc bộ với lủ khủ dụng cụ nhà nông, áo tơi nón lá. Cánh chị em phụ nữ ở nhà cũng thức giấc sớm lụi cui lụi hụi cho bữa ăn sẽ mang ra đồng khi đến bữa. Miền Tây Nam Bộ, “menu” ẩm thực cho nông phu vất vả thường thường có nét giống nhau ở các món căn bản: bí rợ hầm dừa, canh chua, cá kho, trong đấy món bí hầm nhất thiết phải có. Nhiều chỗ, tùy hoàn cảnh, có thêm thịt kho, các thức như bữa cơm ở nhà, hay gặp lúc ngặt khó khăn, “thực đơn” tùy nghi cây nhà lá vườn: chuối xanh hay khoai mì bào & mài nhuyễn nấu canh, đơn giản ăn cùng cơm nóng. Cơn canh xong, chị em cho từng món vào thúng, chất lên xuồng con cùng nước uống, chống theo kênh rạch ra đồng đang cày cấy hay thu hoạch. Trời mưa che tạm mái lều thâm thấp quần tụ lách cách ăn cơm đồng, bát cơm hãy còn bốc khói. Đồng áng vất vả, mình mẩy nông phu lấm lem, cơm canh ngay bờ ruộng ngon khó tả có khi còn hơn cả tiệc tùng mỹ vị. Bữa cơm đồng rôm rả cười đùa, tình thân ái thêm sâu sắc tình làng nghĩa xóm, trong gia đình gia tộc. Ăn xong bữa, anh em ngơi nghỉ tí chút, còn cánh phụ nữ lại lui cui thu dọn mang về và chuẩn bị bữa cơm chiều…

Việc đồng thiếu người phải thuê mướn thêm thợ cấy thợ gặt, hay bà con thôn ấp lân cận chỗ quen dần công đến giúp, bếp núc cũng vậy - chị em ở gần đến phụ chủ nhà một tay, có qua có lại, khi ruộng hàng xóm đến kỳ cày cấy thu hoạch, lân cận lại phụ một tay.

Những người gốc nông dân xa xứ định cư ở chỗ làm nông nghiệp khác xứ nhà, thiết tha nhớ bữa cơm đồng dù có khi cũng thiếu thốn chỉ gồm nồi cơm nóng và chút thức ăn, vừa cầm bát vừa đập muỗi hay co ro trong tiết lạnh, nhưng ngon  vô cùng hạt gạo quê hương, cọng rau con cá đồng nhà, ăn bữa cơm giữa đất trời như các  bậc tiền nhân khai phá cũng từng ăn ở thời xa xưa con trâu đi trước chiếc cày theo sau.

Cơm đồng bí rợ mắm kho đọng thành nét quê đáng yêu trong long mọi người đã từng trải nghiệm.

 

 

Nguyễn Thành Công