Miền quá khứ - tản văn Trần Thanh Xem

Vào những ngày chiều năm xưa mát mẻ, tôi thường hay ra thăm những cánh đồng lúa xanh non. Bờ ruộng dài cong cong. Ánh nắng vàng dịu dàng chiếu xuống thành những hạt óng ánh. Khung cảnh đồng quê thật thơ mộng. Phía xa xa, một đàn cò trắng đứng đậu, xếp thành một hàng trên bờ ruộng. Chúng thong thả rỉa lông, tâm tình cùng trời đất. Gió thổi lui riu, hương đồng bay lảng vảng. Từ những vòm cây xanh mờ mịt, khói lam chiều lan tỏa rồi hòa quyện vào không trung. Tôi đứng giữa cánh đồng bát ngát, lắng tai nghe tiếng nhái bầu ngâm khúc nam ai. Một cảnh tượng bình yên, mộc mạc chưa từng có. Tôi cứ say đắm nhìn tứ phía mà bỏ quên thời gian đang trôi qua hối hả. Mới đó mà đã hơn hai mươi năm. Từ khi tôi tập tễnh bước vào đời với chén cơm manh áo, tôi đã không còn ra thăm đồng chiều như trước nữa. Đồng chiều dường như ngày càng xa rời với tôi, trở thành nỗi nhớ nhung vời vợi. Rồi chiều nay, tôi trở lại thăm cánh đồng năm cũ nhưng buồn thay. Cánh cò mất dạng, đồng lúa như thu hẹp lại và nhưỡng chỗ cho những khu vườn mới mọc lên. Giờ đây, quê hương đang trên con dường phát triển nên mọi thứ dường như thay đổi. Vì thế, tôi chỉ còn có thể tìm lại đồng chiêu xưa ấy trong nỗi nhớ vô bờ hay trong giấc mộng con.  

Hay vào những đêm tối xa xưa, tôi thường đi cùng những bạn cùng trang lứa bắt đom đóm. Thuở ấy, người nhà quê còn dùng đèn dầu làm phương tiện chiếu sáng và những chú đom đóm bay khắp ngõ xóm trở nên lung linh, thắp ánh sáng le lói cho miền quê yên ả. Tôi và các bạn cứ mải mê đuổi bắt đom đóm như là một thú vui hồn nhiên. Đom đóm bay rất khoan thai nên chúng tôi bắt được khá dễ dàng. Giữa trời đêm u tối, những chú đom đóm đậu đầy trên cành cây trước ngõ tạo thành một vùng sáng lấp lánh. Nhìn chúng như những vì sao nhỏ tô điểm cho quê nhà thêm trần đầy thơ mộng. Nhưng rồi giờ đây, đom đóm dường như mất dần trong đêm tối, bọn chúng đã bay xa khỏi tôi thật sự. Còn chăng chỉ là đọng lại trong một cõi nhớ mênh mông, đeo đẳng bên tôi.  

Dòng thời gian cứ lặng lẽ trôi, tuổi đời tôi cũng lớn dần theo năm tháng. Nhịp sống của quê hương cũng ngày càng đi lên và sự thay đổi khôn lường của trời đất, những miền quá khứ tôi yêu ngày càng rời khỏi tầm tay tôi. Nó để lại trong tôi bao nỗi nhớ nhung, lưu luyến. Dù tôi biết rằng sự đổi thay của quê hương là một quy luật tất yếu nhưng lòng tôi vẫn nghe canh cánh nặng trịt. Tôi  luôn hồi tưởng và hoài niệm về một thời quá khứ xa xôi mà đầy ấp bao điều dễ thương, dễ nhớ.

Trần Thanh Xem