Sắt se bấc về - tản văn Hữu Dũng

Bấc về, quê tôi nhuộm một màu âm u, ảm đạm. Đồng chiều hiu hắt, quạnh quẽ, từng khóm lúa rài oằn mình, run rẩy. Thấp thoáng nón cời  nhấp nhô của các bà mẹ nghèo lẻ loi, lầm lũi tìm cái cua, con cá. Qua những ngày lũ lụt, sông quê lúc này dòng nước cũng chuyển sang một màu xanh trong, toả hơi lạnh sắt se, buốt giá. Phía ao Bàu Đùng, tiếng chim quốc gọi bầy nghe đến thê lương, tê tái. Cây Vông đồng Miếu Bà  nhánh, cành trụi lá, xác xơ như cánh tay người khổng lồ vươn lên giữa vòm xanh bao la, lạnh lẽo.               

Đêm đông vắng lặng, nằm nghe mưa sụt sùi, lộp độp trên mái tranh. Tiếng gió bấc lùa từng hồi rít qua bờ tre, bụi chuối xào xạc khác nào như khúc nhạc của thiên nhiên với từng cung bậc não nề, tê tái giữa đêm trường lạnh cóng. Chống rét, anh em tôi đun chân vào chiếc bao tời sọc xanh mà  mẹ đã chuẩn bị từ lúc đầu mùa.       

Nhớ lại mà thấy xót xa! Thời tiết lạnh cóng, nhưng bọn trẻ quê tôi  đến trường đầu trần chân đất, mỏng mạnh bộ quần áo cụt cỡn, sờn vai, đứt chỉ. Khó lòng tìm thấy đứa nào có chiếc áo len lành lặn ấm thân. Lót dạ buổi sáng chủ yếu là xâu sắn lát luột vừa đi vừa ăn từ nhà đến trường. Để cải thiện bữa ăn cho gia đình, tầm 5 giờ chiều, chúng tôi kéo nhau đến các chân ruộng úng thủy để bủa câu, giăng lưới. Trời vừa sáng đất, đã nghe tiếng í ới của bọn trẻ gọi đi dỡ câu, gom lưới. Chân vừa chạm ruộng, gió bấc thổi hùn hụt, da  thịt đứa nào đứa nấy tím tái. Ấy vậy mà mỗi khi phát hiện nhợ căng, phao chìm là lòng bỗng nhiên ấm lại cùng niềm vui lâng lâng khó tả. Cá mang về  thả vào lu, vào ảng. Theo đó, mẹ phân chia cho từng bửa ăn  theo kiểu cách quê nghèo.       

... Bây giờ, quê tôi đã đổi thay nhiều. Nhà nhà được ngói hoá khang trang, kiên cố. Hàng năm gió bấc ghé lại nhưng không còn cảnh cơ cực, khó nghèo buốt da, cắt thịt như xưa. Mọi người đều có nệm êm, chăn ấm, thậm chí có nhà gắn máy điều hoà ấm lạnh. Thế mà, mỗi khí gió mùa đông bắc tràn về khiến lòng tôi bồi hồi nhớ lại tháng ngày rơm rạ ngói tranh của thời thơ dại… mà thương, mà nhớ đến lạ lùng!  

Làng Thanh Quýt - Quảng Nam 11/2020

Hữu Dũng