Ký ức về ngôi miếu Thành Hoàng - tạp văn Nguyễn Thành Công

Ảnh tác giả cung cấp

Xứ mình binh đao triền miên, niềm tín ngưỡng dân gian gầy dựng và duy trì đình miếu ở từng ngôi làng xa xôi hẻo lánh nhất cứ như để cân bằng đời sống tinh thần, gìn giữ hồn phách thiêng liêng, kính vọng thế giới tâm linh gắn với từng lũy tre bờ đất dòng kênh, từng thôn ấp…

Quê ngoại tui ngày cũ có tên “Ấp Điền Chủ Út” thuộc làng rồi xã Phong Thạnh, nay thuộc xã Phong Thạnh thị xã Giá Rai - Bạc Liêu. Đấy là một vùng nông thôn thuần phác xa xôi. Khi còn chiến tranh muốn đến không hề dễ bởi đường đất khó lẫn sự vắng vẻ mênh mang đồng đất quang tạnh. Ngoài cái tên “Điền Chủ Út” còn có những tên thôn xóm dễ nhớ đã có từ lâu mỗi khi nhắc lại thấy ấm áp vô cùng: Xóm Thầy Cai, Xóm Sáu Tao, Xóm Cây Da…

“Cây Da” - nhưng tui chưa từng thấy cây ấy bao giờ. Láng Cậu Hai bên kia kênh, muốn đến nhà cậu phải đứng bên này - chỗ miếu Cây Da - gọi với sang bên ấy cho xuồng qua rước. Chỗ ngôi miếu nhỏ rêu cũ xung quanh lúp xúp cây cóc kèn chầm gọng, thêm ít mắm, lứt, dừa nước, tuyệt không thấy bóng dáng cây to nào. Có gốc cây gần miếu, lẽ nào đấy chính Cây Da đã không còn?

...Khu vực Cây Da khi chưa hòa bình chiến sự ác liệt, nhớ có lần nghe ai đấy kể cây Da cao lớn bị đạn pháo phạt cụt. Máy bay đầm già quần đảo thường xuyên hướng dẫn pháo kích từ trận địa ở quận lỵ Giá Rai. Chinh chiến, đồng bào tản cư nhiều thành ra cả vùng thêm quang tạnh…

Cậu Hai tui có nhiều đất nhất dòng họ bên ngoại, cả đất láng lẫn đất thuộc. Riêng miếng láng ở Cây Da đã chừng trăm công tầm cấy, đi mỏi cẳng, phải cất tới mấy cái chòi chừng tôm. Riêng khoản nạo vét khơi thông mương láng mỗi lần thuê hàng chục người. Khi thu hoạch cuối vụ tôm cá chở bằng xuồng ra chợ hộ phòng cân cho vựa, còn nò lú đặt hang ngày cũng đủ chi tiêu. Cậu Hai khá giả ở trong vùng, có nhà ngoài chợ cho con cái đi học…

Từ Chợ Giá Rai tui có khi đi bộ vào láng cậu Hai, đứng bên này kênh, chỗ miếu Cây Da gọi với sang bên kia “Cậu Hai ơi!”, rồi chờ xuồng sang… Nền đất quanh miếu vắng lặng ấy chính chỗ quen thuộc vì khi về chợ cũng bằng lối ấy. Bao bận đến láng Cậu cũng bao lần “viếng” miếu Cây Da.

Một dạo khá lâu không đến láng Cậu Hai, rồi cậu mợ cũng mất, đất láng chia nắm xẻ bảy cho các anh chị trong gia đình. Xóm Cây Da với tui đã ở trong ký ức.

Gần đây, có dịp thăm thú tìm đề tài viết lách/ đạp xe tình tang  rồi long vòng đến... Cây Da  mà vô tình  không biết rõ vì cảnh cũ đổi thay nhiều quá: lối mòn không còn, đất đai nhà cửa thay đổi cả, ngay đến tên ấp cùng phân giới hành chính cũng khác xưa. Tần ngần dừng trước miếu Thần Hoàng Cây Da đã trùng tu xây dựng đàng hoàng, hồi nhớ chuyện cũ và thấm thía câu “vật đổi sao dời”. Ngoài cái tên Cây Da, hầu như không còn chi của ngày cũ để vịn vào. Trang nghiêm thành kính xá mấy xá kính vọng vào trong ở nơi thuở niên thiếu bao lần đến thăm Cậu đều lại qua đúng vị trí này. Ngôi miếu đã giữ cho tui bao ký ức khi Cậu  đã không còn…

Đi bao thôn làng Bắc Nam đều có những ngôi miếu hay đình cạnh cội cây lũy tre bờ đất ngã ba … Chốn ấy gắn với dân làng, khách lại qua, neo giữ dòng thời gian bất tận trôi  cứ như định vị tâm hồn mỗi người trước cảnh đời dâu bể.

Đứng trước miếu, nhưng khác ngày xưa, tui không biết gọi ai…

 

 Nguyễn Thành Công