Chạy - tạp văn Tăng Gia Kiều

Đúng 5 giờ chiều, anh Hai sửa soạn lại xe nước, mớ trái cây vừa mua tươi rói được anh sắp gọn gàng lên ngăn tủ, mấy chai si rô, nước ngọt cũng được sắp xếp lên kệ ngay ngắn. Anh Hai kiểm tra kỹ mọi thứ rồi chạy vào nhà bổ sung thêm những gì còn thiếu để chuẩn bị cho một đêm bán hàng thật đầy đủ.

Tôi lấy ống cao su, rút mớ xăng từ chiếc xe máy cà tàng của tôi ra chai nhựa, rồi rót vào xe anh. Chiếc xe của tôi đúng kiểu “không thắng, không đèn, không kèn, không chống” được anh giao cho với nhiệm vụ chuyên chở đống bàn ghế để khách ngồi. Hằng ngày chạy theo sau xe nước trái cây của anh - là chiếc xe honda đã cũ được “độ” lại kéo theo sau một “quầy bán hàng di động” là cái tủ sắt đã gỉ màu thời gian.

Chuẩn bị đâu đó xong xuôi, anh Hai leo lên xe rồ máy chạy trước, tôi cùng với đống bàn ghế sau lưng lẽo đẽo chạy theo sau. Chúng tôi rời xóm lao động nghèo xập xệ với đầy dẫy những tệ nạn, chạy về hướng con đường bờ kè biển, dưới chân cầu 3/2, nằm cạnh bên một trung tâm thương mại sang trọng.

Đã một tuần ở đây, tôi đã bắt đầu quen với việc sống về đêm nơi thành phố biển năng động này. Cuộc mưu sinh bắt đầu từ lúc thành phố sửa soạn lên đèn và kết thúc khi đã quá nửa đêm về sáng. Công việc bán buôn trên vỉa hè cũng tương đối là đơn giản, không có gì quá phức tạp. Chỉ trừ những lúc trời mưa và trốn chạy những cuộc rượt đuổi của đội quản lý trật tự đô thị. Trên con đường này, những cuộc rượt đuổi diễn ra như cơm bữa và không tuân theo bất kỳ một quy luật cụ thể nào. Nó diễn ra một cách nhanh chóng, gọn gàn không một động tác thừa đến từ hai phía; phía đội quản lý trật tự đô thị và phía những người buôn gánh bán bưng trong đó có tôi và hai vợ chồng anh chị Hai.

Đúng năm giờ rưỡi chiều. tôi có mặt trước, tại điểm bán quen thuộc với nhiệm vụ ngồi “giữ chỗ”, còn xe chở quầy nước thì được anh Hai đậu lại trước cửa một căn nhà bỏ trống cách chỗ tôi chừng mươi thước, nằm trong đường nội bộ. Tôi đậu xe lên vỉa hè đối diện chỗ bán, cạnh một băng ghế đá lớn. Tôi đạp chống giữa, để chìa khóa nguyên trên xe. Rồi lại ngồi trên băng ghế đá đưa mắt quan sát mọi cảnh vật xung quanh. Biển chiều ở Rạch Giá hiền hòa và êm sóng, hoàng hôn lặng lẽ trôi về phía chân trời để lại dư âm là một vệt sáng huyền ảo. Xa xa về phía biển, Hòn Tre thấp thoáng trong sương chiều như một con rùa lớn nổi lên giữa mênh mông trời biển. Con đường trước mặt tôi nườm nượp xe cộ qua lại, thành phố bắt đầu lên đèn, cảnh vật bắt đầu lung linh. Nhộn nhịp. Anh Hai đến ngồi cạnh tôi với ống thuốc lào và ca nước, anh châm lửa vô điếu rồi kéo một hơi dài, từng làn khói trắng khét lẹt bay lên không trung rồi tan vào không gian, anh nhấp một ngụm nước rồi lim dim mắt quan sát. Một lúc lâu, chị Hai từ nhà chạy ra, trên xe là mấy ổ bánh mì:

- Đằng phường im ru à! Mà tui thấy có xe tải với có xe con đậu, chắc nay có đi tuần đó.

- Kệ đi, mình có bán sớm đâu mà sợ. Mới có sáu giờ mấy mà!

Với kinh nghiệm “chạy đô thị” thì tầm khoảng 6 giờ rưỡi cho đến 8 giờ hơn là thời gian đi tuần của đội quản lý trật tự đô thị, nên các quầy bán hàng rong sẽ không dọn ra sớm để tránh trường hợp “bị bắt oan mạng”, sớm lắm cũng tầm 8 giờ họ mới bắt đầu dọn hàng ra. Tuy nhiên cũng lắm lúc đội quản lý trật tự đô thị sẽ đi tuần đột xuất, có khi trễ hơn hoặc sớm hơn, những lúc như vậy thì chỉ có nước khiêng đồ đạc, đẩy xe, ôm đồ… mà chạy. Đã có nhiều hộ bị bắt; bàn ghế, thậm chí là cả quầy hàng bị thảy lên xe tải vì tội lấn chiếm lòng lề đường. Thế là mất trắng cả vốn lẫn lời ngày hôm đó, rồi tới sáng hôm sau lại thấy mấy gương mặt bị bắt đêm qua lên phường chuộc đồ về; ít thì đóng phạt vài trăm, nhiều thì vài triệu; chuộc đồ xong rồi lại về soạn đồ để tối… bán tiếp. Vòng lẩn quẩn cứ như thế, lặp đi lặp lại. Quầy nước trái cây của anh chị Hai tôi cũng không nằm ngoài số phận bị bắt, không phải một lần mà đã nhiều lần, hên là chỉ bị bắt vài cái ghế cái bàn, nhờ vào sự nhanh lẹ của anh chị Hai tôi.

Ngày hôm nay hơi “xui” nên gần 8 giờ hơn, đội quản lý trật tự đô thị mới bắt đầu đi tuần, chiếc xe tải màu xanh chạy chầm chậm dọc theo con đường bờ kè, trên xe có khoảng bảy tám người mặc đồng phục, mặt “lạnh tanh” đưa mắt ngó hai lên hai bên lề đường, chạy tới cuối đường, chiếc xe quẹo trái đi về hướng Quảng trường Lạc Hồng, bóng dáng vừa khuất khỏi vòng xoay thì từ đâu mấy xe đẩy cá viên chiên, bắp xào, lụa xào, sinh tố, trà chanh… lũ lượt từ các con hẻm trong đường nội bộ đẩy ra như họp chợ, bàn ghế được bày nhanh chóng. Một khung cảnh chợ đêm nhộn nhịp hiện ra đến nỗi sẽ gây lạ lẫm cho những ai lần đầu tiên thấy. Chúng tôi cũng hòa vào khung cảnh nhộn nhịp ấy. Tôi với chị Hai lấy mấy chồng bàn ghế trên xe tôi bày ra vỉa hè bên kìa đường, anh Hai thì đến chỗ đậu xe, kéo quầy nước ra chỗ bán. Nhanh lẹ và gọn gàng. Khách cũng bắt đầu ghé vô, tôi thì lo chạy bàn phục vụ, anh chị Hai thì không ngớt tay pha chế. Tuy nhiên, vẫn liếc mắt nhìn xung quanh để “phòng hờ”. Lâu lâu tôi quên anh Hai cũng nhắc chừng: “Canh canh, chừng chừng nghen mậy!”. Những lúc ngơi tay, tôi với anh Hai cũng thay phiên nhau qua bên kia đường để canh chừng để đề phòng bóng dáng “khả nghi” chiếc xe tải của đội quản lý trật tự đô thị. Có lần khách ghé đông, anh chị Hai lo làm nước, tôi lo chạy phục vụ thì nghe mấy quần hàng bên lân cận la lớn: “Đô thị rượt”, khi kịp quay sang nhìn thì chiếc xe tải lù lù chỉ còn cách vài chục mét. Thế là anh Hai phóng lên xe rồ ga bỏ chạy, mặc kệ nguyên liệu trên quầy ngã nghiêng ngã ngửa, tôi với chị Hai thì mặc kệ khách đang ngồi, gom bàn gom ghế chạy sang bên kia đường giấu gọn sau băng ghế đá lớn, khách hàng của chúng tôi chắc đã quen với cảnh rượt đuổi này nên có mấy người cũng chạy đến phụ ôm bàn ôm ghế dẹp tiếp. Cảnh vừa sợ, vừa thương mà cũng buồn cười. Hôm đó, chúng tôi chạy trối chết như thế mà quầy nước của anh chị Hai tôi cũng bị bắt hết mấy cái ghế cóc với một cái bàn vì gom không kịp. Tôi với chị Hai ngồi bệt trên thảm cỏ vừa thở dốc vừa nhìn mấy cái ghế, cái bàn bị thảy lên xe tải mà bất lực. Còn khách cũng đứng ngơ ngác nhìn… bất lực như chúng tôi. Tới lúc định thần quay sang tìm anh Hai thì thấy quầy nước đã đậu vào chỗ an toàn, còn anh Hai thì lửng thửng rọi đèn tìm mấy cái ca đong si rô bị rớt lại trên đường lúc anh Hai chạy gấp. Khi đã đi tuần hết con đường và xe tải đã đầy bàn ghế, đội tuần tra quay về trụ sở kết thúc nhiệm vụ. Hôm đó mấy quầy hàng lân cận bị bắt cũng khá nhiều đồ, ngoài bàn ghế ,tôi còn thấy có cả bảng hiệu lẫn bình gas và bếp gas,… Và rồi một lúc sau, khi thấy tình hình đã ổn, chúng tôi lại bắt đầu… bày hàng ra bán tiếp.

Đối với tất cả những người buôn gánh bán bưng trên vỉa hè nơi con đường này trong đó có anh chị Hai tôi, những cuộc rượt đuổi như thế không có gì là quá bất ngờ và xa lạ. Bởi những cuộc trốn chạy như thế chính là một phần không thể thiếu trong cuộc sống mưu sinh để kiếm tìm cho mình cái ăn, cái mặc.

Kỷ niệm Rạch Giá ngày 29 / 01 / 2022 

Tăng Gia Kiều