Home »

Đọc bài thơ “Đêm vàm kinh” của Vĩnh Thông - Châu Thạch

20/9/14
ĐÊM VÀM KINH | thơ VĨNH THÔNG

 Đêm vàm kinh có gì trong mắt nhau 
Mà nước vẫn chân cầu. Nước chảy
Cánh bèo nhỏ về đâu. Cuộn mãi
Bạn và ta hóa ngọn sóng trăm màu.

Đêm vàm kinh lá nào rớt bâng khuâng
Hai thằng trẻ, hai kiếp đời. Lận đận
Hai mắt khóc, hai môi cười. Rất thật
Dẫu trời xa năm tháng có nhạt nhòa.

Đêm vàm kinh còn ai nhớ người đi
Ngày mai nữa chừng mông lung quá đỗi
Ai nắm chặt tay và ai hờn dỗi
Rót rượu cay vào trong cốc chưa đầy.

Đêm vàm kinh mai còn ta với sương
Ly cà phê treo hồn ta. Đắng ngắt
Ai giấu nhớ vào trong từng sợi khói
Bạn đâu rồi ? Ta lạc giữa ngàn phương !

 Mở đầu bài thơ với bốn câu tưởng như được buông ra từ một tâm hồn đang nhẹ nhàng thanh thoát:
“Đêm vàm kinh có gì trong mắt nhau
Mà nước vẫn chân cầu. Nước chảy
Cánh bèo nhỏ về đâu. Cuộn mãi
Bạn và ta hóa ngọn sóng trăm màu”
Thật ra đây là một tâm hồn chất chứa một nỗi buồn từ nội tâm loan ra, trùm lên cảnh vật. Câu thơ “Đêm vàm kinh có gì trong mắt nhau” không đánh dấu hỏi là một sự khẳn định có cái gì đó khó tả thể hiện trong mắt của cả hai người. Cái “có gì trong mắt nhau” đó là nỗi buồn ẩn bên trong đôi mắt nhưng lại được bày ra cụ thể qua “nước vẫn chân cầu. Nước chảy”, qua “cánh bèo nhỏ về đâu. Cuộn mãi” và cuối cùng nỗi buồn của hai người không còm tiềm tàng mãi trong lòng mà đã thật sự dấy lên thành ngọn sóng muôn màu: “Bạn và ta hóa ngọn sóng muôn màu”.
Vì “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” (Nguyễn Du) cho nên bốn câu thơ trên đã bày ra từng góc cạnh của nỗi buồn thực tại mà còn thể hiện được khái quát hai thân phận của hai con người ngồi đó.
Vế hai của bài thơ mới thật sự nỗi buồn được bật ra thành câu, thành lời, thành cử chỉ yêu thương lưu luyến:
“Đêm vàm kinh lá nào rớt bâng khuâng
Hai thằng trẻ, hai kiếp đời. Lận đận
Hai mắt khóc, hai môi cười. Rất thật
Dẫu trời xa năm tháng có nhạt nhòa”
“Đêm vàm kinh lá nào rớt bân khuâng” vừa tả cảnh buồn của từng chiếc lá rơi nhưng lại vừa diễn tả từng suy tư diễn ra trong lòng hai người âm thầm như những chiếc lá rơi. Ba câu thơ kế tiếp âm thanh dập đồn, lời thơ da diết như con sóng trăm màu ở vế thơ trên, trở nên cuồn cuộn trong vế thơ nầy, hòa quyện trong tâm hồn đã dậy lên bão tố.
Vế thứ ba của bài thơ là sự bình tỉnh tâm hồn sau khi nỗi bi thương ập đến. Bây giờ tâm hồn như bầu trời sau cơn bão, còn lại sự hoang tàn và sự chịu đựng chua cay, lời thơ như con nước êm đềm trôi nhưng đã đỏ phù sa, như nỗi đắng cay đã thấm độc dược trong lòng:
“Đêm vàm kinh còn ai nhớ người đi
Ngày mai nữa chừng mông lung quá đỗi
Ai nắm chặt tay và ai hờn dỗi
Rót rượu cay vào trong cốc chưa đầy”
“Đêm vàm kinh còn ai nhớ người đi” không phải là một lời trách móc mà là một lời bày tỏ sự nuối tiếc, sự lưu luyến, sự dằn vặc đang xảy ra trong tâm hồn hai người. Và tiếp theo là nhưng câu thơ bi quan nói đến ngày mai, nói đến nắm chặt tay, nói đên hờn dỗi để bày tở cái giờ phút dùng dằng trước phút chia ly, cái giờ phút mà thuở xưa “Người lên ngựa kẻ chia bào / Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san” của Nguyễn Du.
Ba vế thơ trên đã được dồn cả vào ly cà phê trong vế thơ chót. Ly cà phê đọng hết cả cái  thi vị trong suốt bài thơ “Đêm vàm kinh” mà người đọc nhấp những giọt cuối cùng sẽ thấy cái đắng, cái thơm chảy vào lâng lâng trong cơ thể:
“Đêm vàm kinh mai còn ta với sương
Ly cà phê treo hồn ta. Đắng ngắt
Ai giấu nhớ vào trong từng sợi khói
Bạn đâu rồi ? Ta lạc giữa ngàn phương !”
“Đêm vàm kinh mai ta còn với sương” là một lối miêu tả dùng hình dung từ rất suất sắc. Chữ “sương” thể hiện được cả nỗi lòng lạnh lẽo cô đơn của người ở lại, lại thể hiện được cả một bầu trời ảm đạm, làm cho sự lạnh léo cô đơn rộng ra bao quát cả một vùng. Thường thường người ta hay viết đêm vàm kinh mai còn ta với ta chứ không mấy ai dùng chữ “sương” như tác giả bài thơ.
“Ai giấu nhớ vào trong từng sợi khói” cũng là một câu thơ quá tuyệt. Câu thơ ấy sẽ là bình thường nếu tác giả không dùng chữ “giấu”, vì chữ giấu làm câu thơ trở nên ẩn dụ mà lại bày tỏ vô vàn tâm tư trong sợi khói, khiến cho câu thơ không trở thành đơn điệu lặp lại những gì mà thiên hạ thường dùng.
Tôi không thích ca tụng bài thơ hay một cách chung chung. Tôi thích viết ra chỗ hay một cách cụ thể của một bài thơ tôi cho là hay. Những cảm nghĩ của tôi có thể không đúng ý tác giả, hay không đúng ý bạn đọc  nào thì xin vui lòng lượng thứ, vì thật ra tôi chỉ viết theo chủ quan của mình dưới cái nhìn  không chuyên nghiệp.
Tuy thế đây là một bài thơ hay mà khó ai phản  bác. Đọc nó tôi  như quay lại với đời mình 40 năm về trước, hay xa hơn nữa, của thời Nhất Linh trong “Đôi bạn”. Tôi cứ nghĩ giới trẻ thời nay không thể làm một bài thơ chia tay hay được vì họ sống trong hòa bình thịnh trị. Vậy mà cảm ơn một Vĩnh Thông đã làm cho tôi rưng tưng nước mắt.

CHÂU THẠCH (tác giả giữ bản quyền)
________________________________


© Tác giả giữ bản quyền. Vui lòng ghi rõ nguồn Bông Tràm sử dụng lại nội dung này.
Chuyên mục: , ,

3 nhận xét:

  1. hữu nam06:45 25/9/14

    Đúng là một bài thơ hay, và bài bình cũng đã chuyển được cái hồn cốt tác phẩm, chúc mừng VT và CT.

    Trả lờiXóa
  2. Vĩnh Thông07:09 25/9/14

    Cám ơn chú Châu Thạch đã bình bài thơ của cháu, cám ơn anh Hữu Nam đã có lời nhận xét, khích lệ. Chúc vui !

    Trả lờiXóa
  3. phan nam22:04 21/5/15

    Hay lắm, tác giả bình thơ mà rung động làm người, nói lên được cái hồn của bài thơ, cảnh và tình trong mắt tình thơ tuổi 18, chưa hẳn đây là 1 bài thơ tình mà cứ vương vấn cõi lòng... :D
    PN

    Trả lờiXóa